دکتر ویکتورفرانکل،روانپزشک انسان گرا و پایه گذار مکتب معنا درمانی؛ عشق را براساس ماهیت درونی انسان به سه مرتبه تقسیم می‌کند:
1. عشق جنسی، 2. عشق روانی یا شهوی و 3. عشق روحانی.
1- عشق جسمی(جنسی):
در این مرحله، عاشق در بیرونی‌ترین لایه ی وجودی معشوق، یعنی لایه ی جسمانی و غریزی او، نفوذ می‌کند و فقط در بند جسم و غریزه است.
فرانکل می‌گوید: «ما نشان می‌دهیم که چگونه انسان به‌عنوان عاشق، می‌تواند نسبت به ساختار چندلایه‌ای وجود آدمی واکنشی متفاوت نشان دهد؛ زیرا در آدمی سه لایه ی جسمانی، روانی روحانی وجود دارد ، در این حالت هم سه نگرش احتمالی موجود است. ابتدایی‌ترین نگرش، معطوف به خارجی‌ترین لایه (جسمانی) است. این لایه نگرش جنسی است. اتفاق می‌افتد که ظاهر جسمانی شخص دیگر (یار) از نظر جنسی تحریک کننده باشد و این تحریک کنندگی، سائق جنسی را در شخصی که از نظر جنسی مستعد است، به کار اندازد و مستقیماً بر موجودیت جسمانی او اثر گذارد در این صورت شخص در حالت هیجان جسمانی است».
2- عشق روانی (شهوی):
در این مرحله، عشق‌ورزی عاشق از مرحلة جسمی عبور می‌کند و در روان معشوق نفوذ می‌کند. فرانکل در این مورد چنین می‌گوید:
«یک گام بالاتر از عشق جنسی، نگره‌های شهوی نسبت به یار است. شخص مستعد عشق شهوانی به مفهوم ویژه کلمه «شهوی» ، فقط از نظر جنسی به هیجان نیامده است بل که اگر ما موجودیت جسمانی یار را به‌عنوان بیرونی‌ترین لایه ی او تصور کنیم، می‌توان گفت که عشق‌ورزی در این مرحله در لایه ی عمقی‌تر بعدی نفوذ می‌کند و وارد ساختار روانی یار می‌شود. این نوع عشق مشابه همان چیزی است که عامه مردم آن را «خاطرخواهی» می‌نامند و ما خاطرخواه ویژگی‌های روانی یار شده‌ایم. در این مرحله از عشق، دیگر شخص در حالت هیجان جسمانی صِرف نیست بل که هیجان روانی‌اش تحریک شده است. تحریک با روان ویژه (نه یگانه) یار و بهتر بگوییم با صفت‌های مَنِشی ویژه ی یار تحریک شده است. پس نگره ی شهوانی، نگره به خاطرخواهی، معطوف به وجود روانی است اما این نوع عشق هم تا عمق وجود یار نفوذ نمی‌کند. نفوذ در عمق وجود یار با عشق روحانی است».
3- عشق روحانی:
در این مرحله از عشق، عشق‌ورزی از لایه‌های جسمانی و روانی معشوق می‌گذرد و در روح او نفوذ می‌کند؛ به‌گونه‌ای که عاشق صفات معشوق را پیدا کرده خود را فراموش می‌کند.
فرانکل می‌گوید: «عشق روحانی، تنها شیوه‌ای است که با آن می‌توان به اعماق وجود انسانی دیگر دست یافت و هیچ‌کس توان آن را ندارد که جز از راه عشق به جوهر وجودی انسانی دیگر راه یابد. عشق ورزیدن نشانه ارتباط یافتن با دیگری به‌عنوان شخصی روحانی است. جنبه ی روحانی عشق است که ما را یاری می‌دهد تا صفات اصلی و ویژگی‌های واقعی محبوب را ببینیم و حتی چیزی را که بالقوه در اوست و باید شکوفا گردد، درک کنیم».
فرانکل معنویت را از ویژگی‌های انسان می‌داند و معتقد است که وجدان و عشق از رهگذر معنویت مایه می‌گیرند. به عبارت دیگر، او یکی از راه‌های معنا بخشیدن به زندگی را درک و دریافتن فرد دیگری از راه عشق می‌داند که موجب می‌شود انسان از خود فراتر رود و به این طریق درد و رنج خود را فراموش کند؛ کاری که خودش در زندان تجربه می‌کند. او در سخت‌ترین شرایط و در گرمای شدید آفتاب، در حین کار کردن، زمانی که از خستگی مفرط کلافه شده است، از خود فراتر می‌رود. به زنش فکر می‌کند و خود را در خانه می‌بیند. به گونه‌ای که تا غروب نه متوجه سختی کار می‌شود و نه درد و رنج و شدت گرما را بالای سر خود حس می‌کند.
برگرفته از:پزشک و روح
